BHNN liệu có khả thi Điểm yếu của BHNN

BHNN liệu có khả thi Điểm yếu của BHNN
bảo hiểm nông nghiệp sau nhiều năm triển khai vẫn dậm chân tại chỗ và không thể nhân rộng mặc dù nhu cầu của người nông dân rất lớn... sản xuất nông nghiệp ngày nay khá rủi ro nên đây có thể được coi là chiếc phao cứu sinh cho nông nghiệp, giúp nhà nông yên tâm đầu tư ruộng vườn. Vậy đâu thực sự là gót chân Asin khiến bảo hiểm nông nghiệp rơi vào hiện trạng dở khóc dở cười như hiện nay.
Theo nhiều chuyên gia, BHNN có vấn đề rủi ro quá lớn và sản phẩm bảo hiểm không hợp lý là 2 nguyên nhân chính khiến cả doanh nghiệp bảo hiểm lẫn nông dân không mặn mà với sản phẩm này.

Chưa phát triển như hy vọng
5 năm trước, BHNN được thực hiện thí điểm trên cây lúa, vật nuôi (trâu, bò, lợn, gia cầm) và các đối tượng thủy sản (cá tra, tôm thẻ chân trắng, tôm sú). Những rủi ro được bảo hiểm gồm: Thiên tai, dịch bệnh như cúm, tai xanh, lở mồm long móng, bệnh thủy sản, dịch rầy nâu và một số dịch bệnh khác. Đã có hơn 304.000 hộ nông dân tham gia chương trình bảo hiểm nông nghiệp với giá trị khoảng 7.748 tỷ đồng, tổng số phí 394 tỷ đồng, số tiền đền bù trên 712 tỷ đồng.

Tuy nhiên, nếu so sánh con số 304.000 hộ trên tổng số 3,2 triệu hộ nông dân tham gia, chứng tỏ thị trường bảo hiểm nông nghiệp còn rất nhỏ hẹp, chưa phát triển như kỳ vọng . Ông Lê Đức Thịnh – Phó Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NNPTNT), từng cho rằng còn thiếu quá nhiều điều kiện để đưa bảo hiểm nông nghiệp phát triển rộng rãi. Đó là chưa có khung pháp lý rõ ràng, chưa có cơ quan giám sát độc lập hay các đầu mối quản lý BHNN ... Những thiếu sót trên khiến các doanh nghiệp bảo hiểm ở Việt Nam chưa mặn mà tham gia thị trường này, dù Chính phủ đã có nhiều cam kết hỗ trợ.

Là một trong những DN đầu tiên đưa ra thị trường sản phẩm BHNN từ đầu những năm 2000, DN Bảo hiểm Groupama từng cam kết gắn bó lâu dài với nông nghiệp Việt Nam. Đến năm 2005, Groupama thu về khoảng 2.000 hợp đồng bảo hiểm chăn nuôi, bảo hiểm tai nạn, nhà ở, kho, sà lan... cho nông dân. Đại diện công ty này cũng từng cam kết dù kinh doanh gặp phiền phức nhưng không có nghĩa là loại hình dịch vụ bảo hiểm nông nghiệp không có tương lai, do nông nghiệp trong nhiều năm tới sẽ vẫn là ngành kinh tế chủ đạo của Việt Nam. Tuy nhiên, chỉ vài năm sau đó, Groupama nhiều lần vướng vào tranh chấp, kiện tụng với khách hàng do những quy định về chứng minh thiệt hại, bồi thường ... không hợp lý giữa hai bên. Cũng từ đó, sản phẩm bảo hiểm nông nghiệp của Groupama gần như biến mất khỏi thị trường.

Người dân băn khoăn

Theo Bộ Tài chính, trong số hơn 304.000 hộ tham gia bảo hiểm nông nghiệp thời gian qua, có đến gần 77% hộ nghèo được nhà nước chi trả 100% phí bảo hiểm, 15% hộ cận nghèo được hỗ trợ đến 80% phí bảo hiểm. Chỉ có khoảng 8% hộ không thuộc diện nghèo, cận nghèo tự nguyện tham gia bảo hiểm nông nghiệp với mức hỗ trợ 60% phí bảo hiểm.

Khi được hỏi về việc tham gia bảo hiểm nông nghiệp , ông Nguyễn Văn Vượng – nông dân trồng 3,5ha lúa tại huyện Chợ Mới (An Giang), cho biết: Sản xuất lúa giá cả bấp bênh, thu mùa nào đủ trả nợ vật tư nông nghiệp mùa đó và mua lúa giống cho mùa sau, do đó việc đầu tư bảo hiểm nông nghiệp không nằm trong dự tính của gia đình. Ông chỉ tham gia vì được "cho không" chứ nếu phải bỏ tiền mua bảo hiểm thì "phải tính lại". Còn ông Nguyễn Đình Ba - hộ nuôi cá tra tại huyện Tân Hồng (Đồng Tháp) thì lo lắng, do quy trình, kỹ thuật nuôi trồng thủy sản khu vực ĐBSCL hiện nay mỗi hộ một kiểu, trong khi đó, xem qua các luật về đền bù khi xảy ra sự cố, ông không an tâm vì "khó xác định rõ ràng nhiệm vụ các bên lắm!".

"Tôi biết vài người mua bảo hiểm nhưng rồi cá chết không ai bồi thường , vì phía DN bảo hiểm cho rằng nhà nông nuôi cá không đúng quy trình, cho cá ăn không đúng kiểu... Thực tế cho thấy còn nhiều vấn đề chưa rõ ràng trong việc ràng buộc giữa nông dân và doanh nghiệp nên chúng tôi chưa muốn tham gia" - ông Ba phân tích.

Còn theo một đại diện DN Bảo hiểm Bảo Việt, để đảm bảo cho hệ thống BHNN hoạt động ổn định và lâu dài, cần xây dựng lại quy trình thiết kế sản phẩm bảo hiểm để có các sản phẩm phù hợp nhu cầu của nông dân và có tính khả thi cao, phù hợp với đặc thù của từng vùng và từng điều kiện sản xuất. Đồng thời, cần đào tạo, nâng cao năng lực cho đội ngũ nhân sự về bảo hiểm nông nghiệp để có thể nắm bắt được những kiến thức về nông nghiệp, những rủi ro , sự cố thường gặp phải, từ đó có những tư vấn, hỗ trợ nông dân hiệu quả.

Một số chuyên gia cũng cho rằng, để bảo hiểm nông nghiệp có thể "sống được" sau giai đoạn thí điểm, cần có khung pháp lý hoàn thiện và một hệ thống chính sách đồng bộ, tạo động lực cho cả doanh nghiệp bảo hiểm và nhà nông tham gia. Đồng thời, cần có một luật riêng về BHNN , trong đó có điều khoản luật về danh mục các sản phẩm bắt buộc phải bảo hiểm là các sản phẩm lương thực, thực phẩm thiết yếu, các sản phẩm nông nghiệp xuất khẩu chiến lược và một số sản phẩm thay thế nhập khẩu. Có vậy mới khuyến khích được nhà nông và hạn chế được những tranh chấp đáng tiếc trong quá trình phát triển sản phẩm BHNN .